چهل حدیث در مورد ظلم : احادیثی ناب در مورد ظلم و ستم و عدالت خواهی
چهل حدیث در مورد ظلم
امام صادق عليه السلام :
ثَلاثَةُ اَشْياءَ يَحْتاجُ النّاسُ طُرّا اِلَيْها: اَلاَْمْنُ وَالْعَدْلُ وَالْخِصْبُ ؛ (۱)سه چيز است كه همه مردم به آنها نياز دارند: امنيّت، عدالت و آسايش.
۱ تحف العقول، ص ۳۲۰.
امام صادق عليه السلام :
اَلْعَدْلُ اَحْلى مِنَ الشَّهْدِ وَاَلْيَنُ مِنَ الزُّبْدِ وَاَطيَبُ ريحا مِنَ الْمِسْكِ؛(۱)عدالت از عسل شيرينتر، از كره نرمتر و از مُشك خوشبوتر است.
۱ كافى، ج ۲، ص ۱۴۷، ح ۱۵.
امام صادق عليه السلام :
اَلنّاسُ يَسْتَغْنونَ اِذا عُدِلَ بَينَهُمْ وَتُنْزِلُ السَّماءُ رِزْقَها وَتُخْرِجُ الاَْرْضُ بَرَكَتَها بِاِذْنِ اللّهِ تَعالى؛(۱)هنگامى كه در ميان مردم عدالت برقرار شود، بىنياز مىشوند و به اذن خداوند متعال آسمان روزىِ خود را فرو مىفرستد و زمين بركاتش را بيرون مىريزد.
۱ كافى، ج ۳، ص ۵۶۸، ح ۶.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
عَدْلُ ساعَةٍ خَيْرٌ مِنْ عِبادَةِ سَبْعينَ سَنَةً قِيامِ لَيْلِها وَصِيامِ نَهارِها؛(۱)ساعتى عدالت بهتر از هفتاد سال عبادت است كه شبهايش به نماز و روزهايش به روزه بگذرد.
۱ مشكاةالأنوار، ص ۵۴۴.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَعدَلُ النّاسِ مَن رَضِىَ لِلنّاسِ مايَرْضى لِنَفسِهِ وَكَرِهَ لَهُمْ ما يَكْرَهُ لِنَفْسِهِ؛(۱)عادلترين مردم كسى است كه براى مردم همان را بپسندد كه براى خود مىپسندد و براى آنان نپسندد آنچه را براى خود نمىپسندد.
۱ نهج الفصاحه، ح ۳۴۰.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اِذا حَكَموا بِغَيْرِ عَدْلٍ اِرْتَفَعَتِ الْبَرَكاتُ؛(۱)هنگامى كه به غير عدالت حكم كنند، بركتها از بين مىروند.
۱ معدن الجواهر، ص ۷۳.
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
اِجْعَلِ الدِّينَ كَهْفَكَ وَالْعَدْلَ سَيْفَكَ تَنْجُ مِنْ كُلِّ سوءٍ وَتَظْفَرْ عَلى كُلِّ عَدُوٍّ؛(۱)دين را پناهگاه و عدالت را اسلحه خود قرار ده تا از هر بدى نجات پيدا كنى و بر هر دشمنى پيروز گردى.
۱ غررالحكم، ج۲، ص ۲۲۱، ح ۲۴۳۳
امام على عليه السلام :
اِنَّ الْعَدْلَ ميزانُ اللّهِ سُبْحانَهُ الَّذى وَضَعَهُ فِى الْخَلْقِ وَنَصَبَهُ لاِِقامَةِ الحَقِّ فَلا تُخالِفْهُ فى ميزانِهِ وَلا تُعارِضْهُ فى سُلطانِهِ؛(۱)بهراستى كه عدالت ترازوى (معيار) خداىسبحان است كه در ميان خلق نهاده است و براى برپاداشتن حق نصب فرموده، پس در ترازوى خداوند با او مخالفت نكن و با حكومتش مقابله ننما.
۱ غررالحكم، ج۲، ص ۵۰۸، ح ۳۴۶۴.
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
قُلوبُ الرَّعِيَّةِ خَزائِنُ راعيها فَما اَوْدَعَها مِنْ عَدْلٍ اَوْ جَوْرٍ وَجَدَهُ؛(۱)دلهاى مردم صندوقچههاى حاكم است، پس آنچه از عدالت و يا ظلم در آنها بگذارد، همان را خواهد ديد.
۱ غررالحكم، ج۴، ص ۵۲۱، ح ۶۸۲۵.
امام على عليه السلام :
اِسْتَعْمِلِ الْعَدْلَ وَاحْذَرِ الْعَسْفَ وَالْحَيْفَ فَاِنَّ الْعَسْفَ يَعودُ بِالْجَلاءِ وَالْحَيْفَ يَدْعوا اِلَى السَّيْفِ؛(۱)عدالت را اجرا كن و از زورگويى و ستمگرىبپرهيز زيرا زورگويى مردم را به ترك از وطن وامىدارد، و ستم آنان را به قيام مسلّحانه مىكشاند.
۱ نهج البلاغه، حكمت ۴۷۶.
امام على عليه السلام :
اَحْسَنُ الْعَدْلِ نُصْرَةُ الْمَظْلومِ؛(۱) بهترين عدالت يارى مظلوم است.
۱ غررالحكم، ج۲، ص ۳۹۴، ح ۲۹۷۷.
امام على عليه السلام :
اِنَّ اللّهَ عَزَّوَجَلَّ فَرَضَ عَلى اَئِمَّةِ الْعَدْلِ اَنْ يُقَدِّروا اَنْفُسَهُمْ بِضَعَفَةِ النّاسِ كَيْلا يَتَبَيَّغَ بِالْفَقيرِ فَقْرُهُ؛(۱)
خداوند عزوجل بر پيشوايان عادل واجب كرده كه سطح زندگى خود را با مردم ناتوان برابر كنند تا فقير را، فقرش برآشفته نكند.
۱ نهج البلاغه، خطبه ۲۰۹.
امام على عليه السلام :
اَلْعَدلُ اَفْضَلُ مِنَ الشَّجاعَةِ لاَِنَّ النّاسَ لَوِ اسْتَعْمَلُوا الْعَدْلَ عُموما فى جَميعِهِمْ لاَسْتَغْنَوْا عَنِ الشَّجاعَةِ؛(۱)
عدالت بهتر از شجاعت است، زيرا اگر مردم همگى عدالت را درباره يكديگر بهكار گيرند، از شجاعت بىنياز مىشوند.
۱ شرحنهجالبلاغه ابنابىالحديد،ح۲۰،ص۳۳۳،ح۸۱۶ .
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
مَهْدىُّ اُمَّتِى الَّذى يَمْلاَُ الاَْرْضَ قِسْطا وَ عَدْلاً كَما مُلِئَتْ جَوْرا وَ ظُلْما؛(۱)مهدى امت من كسى است كه هنگام پر شدن زمين از بيداد و ظلم، آن را پر از قسط و عدل خواهد كرد.
۱ كتاب سليم بن قيس، ص ۴۲۹.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
ما مِنْ اَحَدٍ يَكونُ عَلى شَىءٍ مِنْ اُمورِ هذِهِ الاُْمَّةِ قَلَّتْ اَمْ كَثُرَتْ فَلا يَعْدِلُ فيهِمْ اِلاّ كَبَّهُ اللّهُ فِى النّارِ؛(۱)هر كس كارى از كارهاى كوچك و يا بزرگ اين امت را در دست بگيرد و در ميانشان عدالت را اجرا نكند خداوند او را به رو، در آتش خواهد افكند.
۱ مستدرك على الصحيحين، ج ۴، ص ۹۰.
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
لا عَدْلَ اَفْضَلُ مِنْ رَدِّ الْمَظالِمِ؛(۱)هيچ عدالتى بهتر از بازگرداندن حقوق پايمال شده نيست.
۱ غررالحكم، ج۶، ص ۴۱۵، ح ۱۰۸۴۱.
امام على عليه السلام :
مَنْ عَمِلَ بِالْعَدْلِ حَصَّنَ اللّهُ مُلْكَهُ؛(۱)هر كس به عدالت رفتار كند، خداوند حكومتش را حفظ خواهد كرد.
۱ غررالحكم، ج۵، ص ۳۵۵، ح ۸۷۲۲ .
امام على عليه السلام :
اِنَّ فِى الْعَدْلِ سَعَةً وَ مَنْ ضاقَ عَلَيْهِ الْعَدْلُ فَالْجَوْرُ عَلَيْهِ اَضْيَقُ؛(۱)بهراستى كه در عدالت گشايش است و هر كس عدالت بر او تنگ آيد، بىعدالتى بر وى تنگتر خواهد بود.
۱ نهج البلاغه، خطبه ۱۵.
فاطمه زهرا عليهاالسلام :
فَرَضَ اللّهُ… العَدْلَ تَسكينا لِلْقُلوبِ؛(۱)خداوند عدالت را براى آرامش دلها، واجب كرد.
۱ علل الشرايع، ج۱، ص ۲۴۸، ح ۲.
امام صادق عليه السلام :
لَمْ يَبْعَثِ اللّهُ نَبيّا قَطُّ اِلاّ بِالْبِرِّ وَالْعَدْلِ؛(۱)خداوند هيچ پيامبرى را جز به نيكى و عدالت بر نينگيخت.
۱ بحارالأنوار، ج ۲۴، ص ۲۹۲.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اَلظُّلْمُ ثَلاثَةٌ: فَظُلْمٌ لايَغْفِرُهُ اللّهُ وَظُلْمٌ يَغْفِرُهُ وَظُلْمٌ لايَتْرُكُهُ، فَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى لايَغْفِرُ اللّهُ فَالشِّرْكُ قالَ اللّهُ: «إنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظيمٌ» وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى يَغْفِرُهُ اللّهُ فَظُلْمُ الْعِبادِ أَنْفُسَهُمْ فيما بَيْنَهُمْ وَبَيْنَ رَبِّهِمْ وَأَمَّا الظُّلْمَ الَّذى لا يَتْرُكُهُ اللّهُ فَظُلْمُ الْعِبادِ بَعْضُهُمْ بَعْضا؛(۱)
۱ نهج الفصاحه، ح ۱۹۲۴.
ظلم سه قسم است: ظلمى كه خدا نمىآمرزد، ظلمى كه مىآمرزد و ظلمى كه از آن نمىگذرد، اما ظلمى كه خدا نمىآمرزد شرك است. خداوند مىفرمايد: «حقا كه شرك ظلمى بزرگ است» و اما ظلمى كه خدا مىآمرزد، ظلم بندگان بهخودشان ميان خود و پروردگارشان است اما ظلمى كه خدا از آن نمىگذرد ظلم بندگان به يكديگر است.
چهل حدیث در مورد ظلم
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اِتَّقوا دَعْوَةَ الْمَظْلومِ وَإنْ كانَ كافِرا فَإِنَّها لَيْسَ دونَها حِجابٌ؛(۱)از نفرين مظلوم بترسيد اگر چه كافر باشد، زيرا در برابر نفرين مظلوم پرده و مانعى نيست.
۱ نهج الفصاحه، ح ۴۸ .
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
مَنْ أَخَذَ لِلْمَظْلومِ مِنَ الظّالِمِ كانَ مَعىَ فِى الْجَنَّةِ تَصاحُبا؛(۱)هر كس داد مظلوم را از ظالم بگيرد، در بهشت با من يار و همنشين باشد.
۱ بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۵۹، ح ۷۴.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
إِنَّ النّاسَ إِذا رَأَوُا الظّالِمَ فَلَمْ يَأْخُذوا عَلى يَدَيْهِ أَوْشَكَ أَنْ يَعُمَّهُمُ اللّهُ بِعِقابٍ مِنْهُ؛(۱)مردم آنگاه كه ظالم را ببينند و او را باز ندارند، انتظار مىرود كه خداوند همه را به عذاب خود گرفتار سازد.
۱ نهج الفصاحه، ح ۸۳۳ .
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لِيَنْصُرِ الرَّجُلُ أَخاهُ ظالِما أَوْ مَظْلُوما إِنْ كانَ ظالِما فَيَنْهاهُ فَإِنَّهُ لَهُ نُصْرَةٌ وَإِنْ كانَ مَظْلوما فَيَنْصُرُهُ؛(۱)انسان بايد برادر (دينى) خويش را يارى كند چه ظالم باشد چه مظلوم اگر ظالم باشد او را باز دارد كه اين بهمنزله يارى كردن اوست و اگر مظلوم باشد ياريش كند.
۱ نهج الفصاحه، ح ۲۴۲۲.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
يَقولُ اللّهُ عَزَّوَجَلَّ: وَعِزَّتى وَجَلالى لأََنْتَقِمَنَّ مِنَ الظّالِمِ فى عاجِلِهِ وآجِلِهِ وَلأََنْتَقِمَنَّ مِمَّنْ رَأى مَظْلوما فَقَدَرٌ أَنْ يَنْصُرَهُ فَلَمْ يَنْصُرْهُ؛(۱)خداى عزوجل مىفرمايد: به عزّت و جلالم سوگند كه از ظالم در دنيا و آخرت انتقام مىگيرم و از كسى هم كه مظلومى را ببيند و بتواند ياريش كند و نكند بىگمان انتقام مىگيرم.
۱ كنزالعمال، ج۳، ص ۵۰۵، ح ۷۶۴۱.
امام باقر عليه السلام :
مَا انْتَصَرَ اللّهُ مِنْ ظالِمٍ إِلاّ بِظالِمٍ وَذلِكَ قَوْلُهُ عَزَّوَجَلَّ (وَكَذلِكَ نُوَلّى بَعْضَ الظّالِمينَ بَعْضا)؛(۱)خداوند هيچگاه از ظالم انتقام نگرفت مگر به وسيله ظالمى ديگر و اين سخن خداى عزّوجلّ است كه: «و بدين سان ظالمان را به سزاى اعمالى كه مىكنند بر يكديگر مسلّط مىكنيم».
۱ بحارالأنوار، ج ۷۵، ص ۳۱۳، ح ۲۸ .
امام على عليه السلام :
مَنْ طَلَبَ عِزّا بِظُلْمٍ وَباطِلٍ أَوْرَثَهُ اللّهُ ذُلاًّ بِإِنْصافٍ وَ حَقٍّ؛(۱)هر كس عزّت را با ظلم و باطل طلب كند، خداوند به انصاف و حق ذلّت نصيبش مىنمايد.
۱ شرحنهجالبلاغه، ابنابىالحديد، ج۲۰،ص۳۰۹،ح۵۳۶ .
امام سجاد عليه السلام :
اَللّهُمَّ إِنّى أَعوذُبِكَ مِنْ… أَنْ نَعْضِدَ ظالِما أَوْ نَخْذُلُ مَلْهوفا أَؤْ نَرومَ ما لَيْسَ لَنا بِحَقٍّ؛(۱)خدايا به تو پناه مىبرم… از اين كه ظالمى را يارى كنيم و يا مظلوم و دلسوختهاى را بىياور گذاريم و يا آنچه حق ما نيست بخواهيم.
۱ صحيفه سجاديه، از دعاى ۸ .
چهل حدیث در مورد ظلم
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
رَحِمَ اللّهُ عَبْدا كانَتْ لأَِخيهِ عِنْدَهُ مَظْلِمَةٌ فى عِرْضٍ أَوْ مالٍ فَجاءَهُ فَاسْتَحَلَّهُ قَبْلَ أَنْ يُؤْخَذَ وَلَيْسَ ثَمَّ دينارٌ وَلادِرْهَمٌ فَإِنْ كانَتْ لَهُ حَسَناتٌ اُخِذَ مِنْ حَسَناتِهِ وَإِنْ لَمْ تَكُنْ لَهُ حَسَناتٌ حَمَلوا عَلَيْهِ مِنْ سَيِّئاتِهِ؛(۱)
۱ نهج الفصاحه، ح ۱۶۵۷.
خدا رحمت كند بندهاى را كه حلاليت بطلبد از برادرى كه به آبرو يا مال او تجاوز كرده، قبل از آن كه (در قيامت) از او بازخواست كنند، آنجايى كه دينار و درهمى نباشد، در نتيجه اگر شخص كار نيكى داشته باشد از آن بردارند و اگر نداشته باشد، از گناهان مظلوم برداشته بر گناهان او بيفزايند.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
اِسْتَعيذوا بِاللّهِ… مِنْ اَنْ تَظْلِموا اَوْ تُظْلَموا؛(۱)به خدا پناه ببريد از اينكه ظلم كنيد و يا زير بار ظلم برويد.
۱ نهج الفصاحه، ح ۲۷۸ .
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
خَيْرُ النّاسِ مَنْ اِنْ اُغْضِبَ حَلُمَ وَ اِنْ ظُلِمَ غَفَرَ وَ اِنْ اُسىءَ اِلَيْهِ اَحْسَنَ؛(۱)بهترين مردم كسى است كه اگر او را به خشم آورند، بردبارى نمايد و چنانچه به او ظلم شود، ببخشايد و چون به او بدى شود، خوبى كند.
۱ غررالحكم، ج۳، ص ۴۳۰، ح ۵۰۰۰ .
امام على عليه السلام :
اوصيكُما بِتَقْوَى اللّهِ… وَ كونا لِلظّالِمِ خَصْما وَ لِلْمَظْلومِ عَوْنا؛(۱)شما را سفارش مىكنم به تقواى الهى… و دشمن ظالم و ياور مظلوم باشيد.
۱ نهج البلاغه، از نامه ۴۷.
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
مَنْ اَشْفَقَ عَلى نَفْسِهِ لَمْ يَظْلِمْ غَيْرَهُ؛(۱)هر كس دلسوز خود باشد به ديگران ظلم نمىكند.
۱ غررالحكم، ج ۵، ص۲۳۱، ح ۸۱۱۹ .
امام على عليه السلام :
خَيْرُ الْمُلوكِ مَنْ اَماتَ الْجَوْرَ وَ اَحْيَى الْعَدْلَ؛(۱)بهترين فرمانروا كسى است كه ظلم را از بين ببرد و عدل را زنده كند.
۱ غررالحكم، ج۳، ص ۴۳۱، ح ۵۰۰۵ .
امام باقر عليه السلام :
لَيْسَ مِنّا وَ لا مِنْكُمْ مَنْ ظَلَمَ النّاسَ؛(۱)از ما نيست و از شما (شيعيان هم) نيست كسى كه به مردم ظلم كند.
۱ شرح الأخبار، ج ۳، ص ۴۸۸، ح ۱۴۱۴.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
لَيْسَ شَىْءٌ اُطيعَ اللّهُ فيهِ اَعْجَلَ ثَوابا مِنْ صِلَةِ الرَّحِمِ وَ لَيْسَ شَىْءٌ اَعْجَلَ عِقابا مِنَ الْبَغْىِ وَ قَطيعَةِ الرَّحِمِ؛(۱)هيچ طاعتى نيست كه پاداشش زودتر از صلهرحم برسد و مجازاتى سريعتر از مجازات ظلم و قطعرحم نيست.
۱ نهج الفصاحه، ح ۲۳۹۸ .
چهل حدیث در مورد ظلم
امام على عليه السلام :
مَنْ باعَ نَفْسَهُ بِغَيْرِ نَعيمِ الْجَنَّةِ فَقَدْ ظَلَمَها؛(۱)هر كس خودش را جز به نعمت بهشت بفروشد، براستى كه به خويشتن ظلم كرده است.
۱ غررالحكم، ج۵، ص ۴۵۸، ح ۹۱۶۴.
لقمان حكيم عليه السلام :
يا بُنَىَّ اِذا دَعَتْكَ القُدْرَةُ عَلى ظُلْمِ مَنْ هُوَ دونَكَ فَاذْكُرْ قُدْرَةَ اللّهِ عَلَيْكَ؛(۱)فرزندم هرگاه قدرت، تو را به ظلم بر زيردستت فرا خواند، قدرت خدا را بر خودت به يادآور.
۱ ارشاد القلوب ديلمى، ج۱، ص ۷۲.
رسول اكرم صلى الله عليه و آله :
مَنْ اَصْبَحَ لا يَهِمُّ بِظُلْمِ اَحَدٍ غَفَرَ اللّهُ مَا اجْتَرَمَ؛(۱)هر كس صبح كند و قصد ظلم كردن به كسى را نداشته باشد، خداوند جُرم و گناه او را مىبخشد.
۱ كافى، ج ۲، ص ۳۳۲، ح ۸ .
——————————-
گرد آوری : نت آنجل
